Trudno wyobrazić sobie materiał szlachetniejszy niż marmur. Trudno o materiał bardziej pretensjonalny. Marmur jest kłopotliwy dla sztuki współczesnej. I w nim właśnie pracuje Wojtek Pustoła, rzeźbiarz. Jego pierwsza indywidualna wystawa prezentowana w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski to efekt wieloletniej pracy z kamieniem i miejscem, gdzie jest wydobywany.
Odcinek dwudziestu kilometrów Alp Apuańskich wznoszący się ponad małym włoskim miasteczkiem, Carrarą, skrywa w sobie kamień, który zależnie od jakości oscyluje od czystej bieli, przez strukturę plamistą, do różnych odcieni szarego. Struktura kryształów formujących marmur kararyjski ma jedyną w swoim rodzaju właściwość, zezwalającą na poddanie go wyrafinowanej obróbce. Dlatego historia rzeźby jest ściśle związana z tym właśnie kamieniem. Biały marmur zwany jest przez rzeźbiarzy „świętym kamieniem” i traktowany z niemal religijnym szacunkiem.
Jak mawiają rzeźbiarze i rzemieślnicy w Carrarze – „marmur ma swoją wolę”. Tym trudniej jest im zaakceptować postępującą mechanizację rzeźbiarskiego kunsztu, uosobioną przez robota Antropomorfo, który z pomocą odpowiedniego programu komputerowego jest w stanie odwzorować w marmurze dowolną trójwymiarową formę. Wystarczy przesłać plik e-mailem. Ma to daleko idące konsekwencje dla etosu tradycyjnego rzemiosła w Carrarze, efektywności i wydajności produkcji artystycznej, stosunku sił między pracownikami i pracodawcami oraz dla statusu powstających tu dzieł.
Wystawa CUT to próba przedstawienia mikrokosmosu Carrary za pomocą jej immanentnego elementu – marmuru. To także epilog pełnometrażowego filmu artysty White Cube (2018).
Tytułowe CUT można tłumaczyć na wiele sposobów, a poszczególne znaczenia odnajdziemy na wystawie. Spektrum działalności artysty jest szerokie. Od form rzeźbiarskich na granicy rozpadu, przez skrajne zapylenie, cybernetykę w służbie sztuki, po sugestywne prace wideo wnikające w realia i kontekst miejsca, w którym ilość rzeźbiarzy na metr kwadratowy przekracza wszelkie dopuszczalne normy.
Wystawa Pustoły to także namysł nad tradycyjnymi wartościami w sztuce, takimi jak piękno, szacunek wobec natury, której harmonię próbują odzwierciedlić przybywający do Carrary rzeźbiarze. To w końcu mierzenie się artysty z jego własnymi ambicjami, z rolą konserwatywnych wartości w sztuce współczesnej, ale też wyraz ogromnej pasji dla fenomenu kamienia, któremu poświęcił ostatnie lata swojej pracy twórczej.
Cut! w nomenklaturze filmowej oznacza koniec nagrywania sceny. Cut to również montaż filmowy. Film, to drugie ważne dla artysty medium. Podczas trwania wystawy w kinie w U-jazdowskim będą miały miejsce specjalne, przedpremierowe pokazy filmu White Cube, pełnometrażowego dokumentu, w którym Pustoła stara się uchwycić złożoność fenomenu, jakim niewątpliwie jest ten niewielki toskański region. Jest też w filmie opowieść o schyłku kultywowanej przez wieki tradycji rzemieślniczej, sposobu pracy twórczej, której tak istotnym elementem był bliski kontakt artysty z materią i żmudny proces jej kształtowania.
Ironicznym komentarzem artysty do zmieniającego się radykalnie stosunku pracy w Carrarze jest centralna figura wystawy – autoportret robota Antropomorfo. Samoświadoma twórczość maszyn wydaje się nieunikniona. Człowiek nie ma przyszłości.
Wystawa CUT rozpocznie się 18 stycznia o 18:00 w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski.
Więcej informacji znajdziecie TUTAJ
