Specjalizujący się w problematyce Bliskiego Wschodu Jean-Pierre Filiu jest profesorem w Instytucie Nauk Politycznych w Paryżu. Wcześniej pracował jako dyplomata w Jordanii, Syrii i Tunezji, doradzał też jako jeden z dziesięciu niezależnych ekspertów François Hollande’owi przy opracowaniu narodowego programu obronny. Jeśli ktoś miałby się brać za pisanie o Bliskim Wschodzie, to Filiu jest z pewnością właściwą osobą. I w serii „Najlepsi wrogowie. Historia relacji pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Bliskim Wschodem” (niedawno ukazał się drugi tom obejmujący lata 1953-84) to widać. Współautorem jest David B., legendarny twórca niezależnych komiksów francuskich, w tym autobiograficznych „Rycerzy św. Wita” o rodzinie z dzieckiem chorym na apopleksję.

„Najlepszych wrogów…” trudno miejscami nazwać komiksem, choć wyglądają jak rasowy komiks. David B. czasem bardziej ilustruje teksty Filiu, niż tworzy z nich opowieść obrazkową. Naśladuje przy tym jednak komiksowe kadrowanie i następstwo czasu. Grafiki są świetne, pełne dynamiki i pomysłowe. Szkoda, że zbyt często dublują tekst. Sama treść podana jest w ekstremalnie esencjonalny sposób, nie traci przy tym jednak przejrzystości. Całość czyta się z wypiekami, choć są to w sumie encyklopedyczne fakty. Wprawdzie miejscami może wystąpić znużenie, ale bardziej wynika z trudności przyswojenia trwale całej treści. W drugim tomie przybliżono między innymi wojnę sześciodniową i Jom Kuppur. Wydarzenie pokazywane są w możliwie szerokim kontekście, tak by czytelnik nie tyle je poznał, co bardziej wiedział, dlaczego do niego doszło i jakie był ich konsekwencje. Nazwanie „Najlepszych wrogów…” brykiem, którym w pewnym sensie jest, byłoby więc zdecydowanie niesprawiedliwe. Filiu operuje faktami, ale miejscami można odnaleźć epitety świadczące, że to jego widzenie świata. Jego historia nie jest zbiorem punktów w czasie, to układ danych połączonych ze sobą w wielowymiarową siatkę. David B. potrafił z jego tekstów zbudować wciągającą i efektowną graficznie opowieść. Podobnie jak tom pierwszy polecam czytać dwa razy, za pierwszym skupić się na treści, przy drugim na rysunkach.
4A!

Najlepsi wrogowie. Historia relacji pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Bliskim Wschodem #2: 1953–1984
sc. Jean-Pierre Filiu, David B., rys. David B.
Kultura Gniewu 2016
Wzgórza Golan i petrodolary