Szwajcaria, kraj pozornie nowoczesny i liberalny, w XX wieku z postępowymi prądami miał problemy. Kobiety uzyskały tu prawa wyborcze najpóźniej w Europie, bo w 1971 r., tutaj też na przełomie lat 50. i 60. odbywała się nagonka na osoby homoseksualne. Tę narodową schizofrenię dobrze oddaje film szwajcarskiego reżysera Stefana Haupta. Poznajemy tu losy homoseksualistów działających w organizacji Krąg, wydających opiniotwórcze pismo dystrybuowane na całym kontynencie. Po II wojnie światowej mogli przez kilka lat działać jawnie, jednak seria morderstw dokonanych w ich środowisku wywołała zbiorową psychozę i nastawiła przeciwko nim opinię publiczną oraz władzę. Organizacja została rozwiązana, a część jej członków bezpodstawnie aresztowano.

Historyczne wydarzenia są tu tłem dla opowieści o miłości dwóch „Kręgowców”, Ernsta i Röbiego, reprezentujących zupełnie odmienne światy. Pierwszy z nich był nauczycielem pochodzącym z arystokratycznej rodziny, drugi natomiast, wychowany przez niewykształconą krawcową, próbował swoich sił jako drag queen, na co dzień zaś pracował jako fryzjer. Paradoksalnie to reprezentujący elitę Ernst musiał ukrywać swoją orientację przed otoczeniem i konserwatywną rodziną, w przeciwieństwie do Röbiego, akceptowanego w pełni przez prostolinijną matkę. Fabułę przedstawiam w czasie przeszłym, bo film ma formę docudramy.

Losy obu mężczyzn, dziś już w podeszłym wieku, poznajemy z ich wspomnień zarejestrowanych współcześnie, inscenizowanych fabularyzowanymi sekwencjami. Taka poczciwa formuła, wymuszona ograniczonym budżetem, kojarząca się z raczej z programami telewizyjnymi, o dziwo nie razi. Film daje nam może nieco zbyt ilustracyjny i patetyczny, ale za to wierny i mimo wszystko interesujący obraz trudności, z którymi osoby homoseksualne musiały jeszcze nie tak dawno zmagać się w Europie Zachodniej. To kolejny w ostatnim czasie film pokazujący, że na Zachodzie nie zawsze było tak kolorowo jak dziś. Może i u nas w końcu kolory biały i czerwony przychylniej spojrzą na bogatą paletę barw.

„W kręgu”

reż. Stefan Haupt
Obsada: Matthias Hungerbühler, Sven Schelker, Anatole Taubman
Szwajcaria 2014, 102 min
Tongariro Releasing, 10 kwietnia
3A!
FILM