Tove Jansson: Buka dla dorosłych

Tove Jansson, „Córka rzeźbiarza” przełożyła Teresa Chłapowska Wydawnictwo Marginesy

Książka o dzieciństwie jednej z najsłynniejszych autorek książek dla dzieci, bo tym jest autobiograficzna „Córka rzeźbiarza” Tove Jansson, tak określona raczej nie wzbudzi masowego zainteresowania. Zwłaszcza, że mowa w niej o dzieciństwie szczęśliwym, spędzonym w otoczeniu przyrody i kochających bliskich…

Kto jednak choć raz oglądał Muminki lub czytał książki o ich przygodach autorstwa Jansson wie, że to thriller pierwszej klasy.

Nie ma chyba osoby, która na widok Buki wyłaniającej się z ciemności czy milczących hatifnatów przeżywających ekstazę w czasie burzy, nie dostawała gęsiej skórki. Jansson w swoich wspomnieniach zwraca szczególną uwagę na pierwsze zetknięcia ze śmiercią, złem, strachem…. „Gdy tylko się ściemni, nad portem zaczyna pełznąć duży, szary stwór. Nie ma twarzy, ale bardzo wyraźne dłonie, które w miarę jak pełznie, przykrywają jedną po drugiej wszystkie wyspy…”. Nie pozwala na moment zapomnieć, że życie ma również ciemne  strony : „Pod spodem roi się od węży, tego się nie da opisać, to trzeba sobie wyobrazić. Każdy musi sobie wyobrazić swojego własnego węża, bo cudzy nigdy nie będzie tak okropny”.

Jansson urodziła się na początku XX wieku w rodzinie fińskich artystów. Ojciec rzeźbiarz i matka graficzka zapewnili jej dzieciństwo dalekie od sterylnego osiedla za zamkniętą bramą. Wychowali upiorną kilkulatkę, która nocami obserwuje przepływające morzem lodowe góry, z miejscową wariatką wystawia przy ognisku greckie tragedie, znosi do domu bryły węgla uważając je za cenne meteoryty, a najbliższe osoby obdarowuje szkieletami ptaków.

Z zazdrością czytam o jej wspaniałej wyobraźni, gdy po wysłuchaniu biblijnej opowieści postanawia zbudować i czcić złotego cielca, a swoją siostrę złożyć w ofierze. Gdybyśmy nie wiedzieli, że w przyszłości będzie znana głównie jako autorka kolejnych tomów o Muminkach, moglibyśmy sądzić, że wyrośnie z niej Franz Kafka. Albo Freddy Krueger.

Dodaj komentarz

-->